Zapraszamy do zapoznania się z prezentacjami przygotowanymi przez prelegentów w ramach cyklu "Akademia po Szychcie" 100-LECIE POWSTAŃ ŚLĄSKICH 1919-1920-1921:

• II powstanie śląskie i plebiscyt; Michał Cieślak
• Poparcie katolickiej części mniejszości niemieckiej dla powstań i polskiej akcji plebiscytowej, Roman Adler.

Prezentację możesz pobrać poniżej:

• "II powstanie śląskie i plebiscyt", Michał Cieślak,
• "Poparcie części przedstawicieli mniejszości niemieckiej dla powstań i polskiej akcji plebiscytowej", Roman Adler

Prezentacje miały się odbyć 28 października i 24 listopada br., jednak z powodu pandemii nie odbyły się.

W ten szczególny dla całej Braci Górniczej oraz Górnośląskiej społeczności dzień, życzymy Wam wszelkiej pomyślności, zdrowia i wytrwałości.

Niech Święta Barbara ma Was, Wasze rodziny i nasz region w opiece przez cały rok.

Niech Wasza praca, zwłaszcza teraz, w tym trudnym okresie będzie świadectwem odporności i drogi do sukcesu, mimo niebezpieczeństw i trudności.

Z okazji Barbórki Szczęść Boże!

⚒⚒⚒

Dyrektor Bartłomiej Szewczyk i pracownicy Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu

Mundur galowy Górnika to ubiór szczególny. Trzeba sobie na niego ciężka i niebezpieczna praca zasłużyć.

Mudur górniczy ma w sobie wiele ukrytych znaków i tradycji. Ilość guzików, kolor piór, stopnie górnicze to tylko niektóre z nich.

I właśnie jeden z tych elementów będzie tematem naszego konkursu, mianowicie GUZIK!

Co należy zrobić?

1. Przygotuj nożyczki, papier lub karton w żółtym kolorze, ołówek, czarny flamaster albo cienkopis.

2. Wytnij koło o średnicy 18 cm

3. Zaprojektuj swój własny guzik do munduru galowego górnika.

4. Pamiętaj! Musi być związany z ich patronką albo górnictwem bo jest zakłafany tylko na szczególne okazje.

5. Pokaż nam zdjęcie swojej pracy na profilu Sztolni Królowa Luiza na FB, w komentarzu pod postem konkursowym- https://www.facebook.com/sztolnialuiza

fot. źródło internet

Regulamin konkursu ,,Guzik do munduru górniczego"

W latach 2019 – 2020 Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zrealizowało, finansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dwuletni program konserwacji należącego do zabrzańskiej placówki taboru kolejowego. Proces ten objął trzy zabytki, a realizowane zadanie umożliwiło nie tylko zachowanie cennych muzealiów techniki kolejowej, ale także ich przystosowanie do ekspozycji w warunkach zewnętrznych.

W czasie realizacji zadania przeprowadzona została konserwacja ratunkowa eksponatów muzealnych będących świadectwem industrialnej przeszłości Górnego Śląska, na którym w XIX i XX wieku istniała bardzo gęsta sieć wąskotorowych połączeń kolejowym łączących nie tylko poszczególne miejscowości, ale i różnego typu zakłady przemysłowe, wśród których dominowały kopalnie węgla kamiennego. Konserwacja umożliwiła zachowanie zabytków dla przyszłych pokoleń.

W chwili obecnej stanowią one część wystawy plenerowe dotyczącej historii bardzo szeroko rozumianego transportu w górnictwie. Obejmuje ona transport powierzchniowy i dołowy wykorzystywany w kopalniach węgla kamiennego. Eksponaty stały się częścią wystawy plenerowej znajdującej się w rejonie dawnego szybu wydobywczego „Carnall” kopalni Królowa Luiza. Teren ten został poddawany rewitalizacji, po której zakończeniu będzie sercem odnowionego kompleksu muzealnego, mieszczącego także wejście do Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej.

Do konserwacji zostały wybrane następujące muzealia:

1. Lokomotywa parowa typu Las 47 o numerze inwentarzowym MGW/TG/1222

Parowóz powstał w Fabryce Lokomotyw im. Dzierżyńskiego w Chrzanowie (dawny FABLOK), na podstawie dokumentacji opracowanej przez zakładowe Biuro Techniczne. Został on wyprodukowano w 1952 r. (numer kolejowy 2915), a zamontowany na nim kocioł o numerze fabrycznym 028 powstał w tym samym roku w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego we Wrocławiu. Lokomotywa została przekazana 12 grudnia 1952 r. KWK „Polska” w Świętochłowicach, która parowóz wykorzystywała do 1980 roku. Prowadziła ona pociągi wywożące kamień na hałdę, długość obsługiwanej trasy wynosiła 5 km, a rozstaw torów 785 mm. Przewożono nimi również węgiel kamienny do położonej obok kopalni hut „Florian” i „Zgoda”. Lokomotywa prowadziła pociągi składające się z trzech 4-osiowych wagonów typu Ziechla o maksymalnej wadze do 81 ton z prędkością do 20 km/godz. Parowóz został wycofany z eksploatacji i skreślony z ewidencji z dniem 15 listopada 1984 r. przez Kolejowy Dozór Techniczny PKP. W dniu 24 marca 1986 r. kopalnia przekazała parowóz Las jako darowiznę na rzecz Muzeum Górnictwa Węglowego. Parowóz ustawiono na dziedzińcu Muzeum. W 1987 roku połączono go z wagonem towarowy wąskotorowy serii WH o ładowności 8 ton wykorzystywany do przewozu ładunków sypkich oraz z wagonem serii Slh przeznaczonym do transportu drewna o takiej samej ładowności. Powstała w ten sposób ekspozycja prezentująca zakładowy pociąg wąskotorowy dostarczający różnego typu materiały. Lokomotywa parowa wąskotorowa, typu Las 47 ma 6020 mm długości, 1905 mm szerokości i 2555 mm wysokości. Masa parowozu pustego wynosi 9,5 tony, a pełnego 12,3 tony. Nacisk osi na tor wynosi 4,1 tony, a rozstaw szyn 785 mm. Moc 70 KM, a maksymalna siła pociągowa wynosiła 2050 kg (20,5 kN).

2. Wagon do przewozu materiałów sypkich wąskotorowy serii Wh–nr 2520–9, numerze inwentarzowym MGW/TG/1290

Wagon został wykonany w 1948 roku przez Wytwórnię Wagonów i Mostów w Chorzowie (KONSTAL). W latach 1948–1985 była własnością Parowozowni Kolei Dojazdowych Bytom–Maciejkowice. Był on wykorzystywany do przewozu towarów masowych, szczególnie węgla. W dniu 11 maja 1987 roku został przekazany przez Zarząd Kolei Dojazdowych w Bytomiu Dyrekcji Okręgowej PKP w Katowicach jako darowizna dla Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Masa wagonu pustego wynosi 5,2 tony, długość 5300 mm, szerokość 1700 mm, wysokość 2200 mm. Wagonem przewożono ładunek o masie 8 ton. Wagon posiada dwie osie toczne, hamulec ręczny, a do ramy nośnej od czoła obustronnie zamontowano po dwa zderzaki.

3. Wagon do przewozu drewna lub materiałów długich wąskotorowy seria Slh Nr 2777–8, o numerze inwentarzowym MGW/TG/1291

Wagon został wykonany w 1925 roku przez firmę G. Trelenberg z Wrocławia. Od 1926 roku była wykorzystywana przez Górnośląskie Koleje Wąskotorowe do transportu drewna. W latach 1946–1985 był on własnością Parowozowni Kolei Dojazdowych Bytom–Maciejkowice. W dniu 11 maja 1987 roku został przekazany przez Zarząd Kolei Dojazdowych w Bytomiu Dyrekcji Okręgowej PKP w Katowicach jako darowizna dla Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Masa wagonu pustego wynosi 2,8 tony, długość 5050 mm, szerokość 1500 mm, wysokość 1600 mm. Wagon posiada dwie osie toczne, resory piórowe, hamulce szczękowe, hamulec ręczny, zderzaki pomost dla pracowników obsługujących załadunek wagonu. Przewożono nim ładunki o masie o masie 8 ton. Wagon został wyposażony w zderzaki sprężynowe oraz hamulec ręczny.

Będące własnością Muzeum Górnictwa Węglowego trzy zabytki należą do najcenniejszych muzealiów reprezentujących XX wieczny kopalniany transport wąskotorowy. Służyły one do transportu ludzi, ale najczęściej jednak wykorzystywane były na potrzeby przemysłu wydobywczego: do transportu piasku stosowanego do podsadzania, do transportu materiałów między kopalnią a koksownią, do transportu wewnątrzzakładowego oraz w celu usuwania skały płonnej na zwałowiska.

Na powierzchni systematycznie rozbudowywano sieć połączeń kolejowych łączących kopalnie z konsumentami węgla. Każda kopalnia posiadała własną bocznicę kolejową, a węgiel ładowano bezpośrednio do wagonów kolejowych, które ustawiano na szynach znajdujących się pod budynkiem sortowni. Pod koniec lata 80. XX wieku górnictwo węgla kamiennego posiadało kilka tysięcy kilometrów szlaków kolejowych. Były to podziemne i powierzchniowe linie wąskotorowe, które były połączone z siecią normalnotorowej kolei górniczej dowożącej piasek i różnego typu materiały. Tworzyły one komunikacyjny krwiobieg umożliwiający sprawne funkcjonowanie górnictwa węgla kamiennego.

Realizację programu konserwacji rozpoczęto 9 lutego 2019 roku od ogłoszenia przetargu na wykonanie prac konserwacyjnych. W jego wyniku 11 listopada 2019 roku wyłoniono wykonawcę, którym zostało Konsorcjum firm PROGRETO, JUSTMAR z siedzibą w Chełmie Śląskim. W dniu 26 listopada 2019 r. lokomotywa parowa typu Las 47 wraz z wymienionymi wagonami została przetransportowana z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu do firmy zajmującej się ich konserwacją. Parowóz typu Las 47 i dwa wagony trafiły do siedziby wykonawcy znajdującej się w Imielinie przy ul. Nowozachęty 21 A.

W trakcie I etapu konserwacji taboru kolejowego parowóz typu Las 47 i dwa towarzyszące mu wagony kolejowe zostały rozebrane na części składowe. Prace te zostały wykonane do 31 grudnia 2020 r. W 2019 roku na realizację I etapu zadania wydano kwotę 68.981 złotych, a przyznana przez MKiDN dotacja wyniosła 24.000 zł. W czasie II etapu wszystkie zostały oczyszczone z rdzy, a w wszystkie ubytki i brakujące elementy zostały uzupełnione. W drugiej kolejności elementy otrzymały specjalistyczne zabezpieczenie antykorozyjne chroniące je przed szkodliwym wpływem czynników atmosferycznych. Następnie parowóz i dwa wagony zostały ponownie zmontowane. Potem naniesione na nie zostały kolory docelowe. W dniu 27 listopada 2020 r. gotowy parowów i dwa wagony zostały przetransportowane do Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Zostały one ustawione na torowisku o rozstawie szyn wynoszącym 800 mm, które wybudowano w pobliżu szybu Carnall” kopalni „Królowa Luiza”. W 2020 roku na realizację II etapu wyasygnowano 180.000 złotych, a dofinansowanie MKiDN wyniosło 39.500 złotych.

Całkowity koszt rewitalizacji parowozu typu Las 47 i dwóch wagonów wyniósł 248. 981 złotych.

Adam Frużyński

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury